Derin Sözler...Derin Sözler...

Yalın ayak başı kabak gezdik hep garb-ı alem 
Kimi yahşi kimi vahşi kimi erbab-ı kalem 
Ünvanın hıyardır amma diyelim bari badem 
Ver sokayım çizmene hediye olundu madem.
Cem Yılmaz ( Yahşi Batı filmin' den )

Ziya Paşa
Ziya Paşa (d. 1825, İstanbul - ö. 17 Mayıs 1880, Adana), Türk yazar, şair ve devlet adamı. Asıl ismi "Abdülhamid Ziyaeddin"dir.

Sözleri
Vefasızın meclisinde bade içilmez.
İyiliğin değerini bilmeyenin masasında şarap içilmez.
Zulm ile âbâd olanın, âhiri berbâd olur.
Eziyetle yükselenin, sonu kötü olur.


Beyitleri
Canan gide rindan dağıla mey ola rizan
Böyle gecenin hayr umulur mu seherinde?
Sevgililer gitse, aşıklar dağılsa, şaraplar dökülse,
Böyle gecenin hayır umulur mu seherinde?

İdrak-i maâlî bu küçük akla gerekmez
Zira bu terâzi o kadar sıkleti çekmez.

Her şahs-ı harîmi Hak'a mahrem mi sanırsın
Her tac giyen çulsuzu Edhem mi sanırsın?
Dehri arasan binde bir âdem bulamazsın
Adem görünen harları âdem mi sanırsın?

Ayinesi iştir kişinin lâfa bakılmaz
Şahsın görünür rütbe-i aklı eserinde.
Aynası iştir kişinin söze bakılmaz,
Şahsın görünür aklının yüksekliği eserinde.

Sadık görünür kısvede erbab-i hiyanet
Murşîd sanılır vehlede eshab-i delalet.

Pek rengine aldanma felek eski felektir
Zîrâ feleğin meşreb-i nâ-sâzı dönektir.

Allah'a sığın şahs-ı halimin gazabından
Zîrâ yumuşak huylu atın çiftesi pektir.

Yaktı nice canlar o nezaketle tebessüm
Şîrin dahi kasd etmesi câna gülerektir.

Bed-asla necabet mi verir hiç üniforma
Zer-dûz palan ursan eşek yine eşektir.

Bed-maye olan anlaşılır meclis-i meyde
İşret, güher-i âdemi temyize mihenktir.

Nush ile uslanmayanı etmeli tekdîr
Tekdîr ile uslanmayanın hakkı kötektir.

Milyonla çalan mesned-i izzette ser-efrâz
Birkaç kuruşu mürtekibin câyi kürektir.
Sirkat çoğalıp lâfz-ı sadakat modalandı
Nâmus tamâm oldu hamiyyet yeni çıktı.
Sâdıkları tahkîr ile red kaaide oldu
Hırsızlara ikram ü inayet yeni çıktı.
İnsana bağlılık yakışır, görse de kabul,
Yardımcısıdır doğruların Hazreti Allah.
Hak söyleyen evvel dahi menfûr idi gerçi
Hainlere ammâ ki riâyet yeni çıktı.
İslâm imiş devlete pâ-bend-i terakki
Evvel yoğ idi işbu rivâyet yeni çıktı.
 ( Şimdiki Türkçe ile aşağıda ) 
İslam imiş devletin ilerlemesine engel,
Önceden yok idi bu söylenti yeni çıktı.
Zannetmeyin ki ben Amasya'da paşalık yaptım
Gördüğüm yetimlere babalık yaptım.
Kalkın ey Felah-ı Vatan dediler, kalktık
Herkes oturdu, biz ayakta kaldık.

Bi-baht olanın bâğına bir katresi düşmez
Bârân yerine dürr-ü güher yağsa semâdan.
Afv ile mübeşşer midir eshâb-ı meratib
Kânun-i cezâ âcize mi hâs demektir?

En ummadığın keşf eder esrar-ı derunun
Sen herkesi kör, alemi sersem mi sanırsın?
En ummadığın kişi ortaya çıkartır sırlarını derindekinin
Sen herkesi kör, evreni sersem mi sanırsın?

İncinmemek istersen eğer mülk-i fenada
Bir kimseyi incitmemeğe hasr-ı meram et.

Erbab-ı kemali çekemez nakıs olanlar
Rencide olur dide-i huffaş ziyadan.
Olgun kişileri [bilgeleri] çekemez eksikliği olanlar
Gece kuşlarının gözü rahatsız olur ışıktan.

Asafın mikdarını bilmez Süleyman olmayan
Bilmez insan kadrini alemde insan olmayan.

Diyar-ı küfrü gezdim beldeler kâşâneler gördüm
Dolaştım mülk-i İslâmı bütün virâneler gördüm.
Müslüman olmayanların ülkelerini gezdim imar olunmuş gördüm,
Müslüman ülkelerini gezdim harabeler gördüm.

İkbal için ahbabı siayet yeni çıktı
Bilmezdik evvel bu dirayet yeni çıktı.
Gelecekte yükselmek için dostları çekiştirmek yeni çıktı,
Bilmezdik önceleri bu beceri yeni çıktı.

Terkîb-i bend, Ziya Paşa'nın 1870'te, Cenevre'de iken Hürriyet'i tek başına çıkarmaya devam ettiği dönemde yazdığı ünlü şiirinin adıdır.

Bu şiirden yapılan ve çok sık kullanılan bazı alıntıların aslı şöyledir:

Terkîb-i bend (Ziya Paşa)
...
Erbâb-ı kemâli çekemez nakıs olanlar
Rencide olur dîde-i huffâş ziyadan
...
...
Âyînesi iştir kişinin lâfa bakılmaz
Şahsın görünür rütbe-i aklı eserinde
...
...
En ummadığın keşf eder esrâr-ı derûnun
Sen herkesi kör âlemi sersem mi sanırsın
...
...
Allah'a sığın şahsı halimin gazabından
Zîrâ yumuşak huylu atın çiftesi pektir
...
...
Bed-asla necâbet mi verir hiç üniforma
Zer-dûz palan ursan eşek yine eşektir
...
...
Nush ile yola gelmeyeni etmeli tekdir
Tekdir ile uslanmayanın hakkı kötekdir
...
İdrâk-i meali bu küçük akla gerekmez
Zîrâ bu terâzû o kadar sıkleti çekmez

İlgili Aramalar: